«Россия Федерациясе гражданнарын интернет челтәрендә вербовкалау билгеләре һәм аларга каршы тору ысуллары турында»

Илебез уздырган махсус хәрби операциягә бәйле рәвештә, соңгы вакытта дошман дәүләтләрнең махсус хезмәтләре тарафыннан диверсия-террорчылык һәм экстремистик эшчәнлеккә җәлеп итү буенча Россия Федерациясе гражданнарын вербовкалау очраклары ешайды. Диверсия-террорчылык актларын башкаруның максаты-илебездәге вәзгыятьне тотрыксызландыру.

Интернет челтәрендә кешеләрне вербовкалау механизмы һәм тактикасы

       Вербовщиклар Интернет челтәрендә урнаштырылган социаль челтәрләрне һәм мессенджерларны актив кулланалар.Җинаятьчеләр аккаунтларны, постларны, шәрехләрне игътибар белән өйрәнәләр һәм, туры килә торган кандидатны табып, аның белән әңгәмәгә керешәләр. Әңгәмәдәшнең көчле һәм йомшак якларын бәяләп, үзен аеруча борчыган темаларны билгеләп, вербовщик, әңгәмәдәшнең аралашуын дәвам итәсе килсен өчен, бөтен көче белән Ышаныч һәм кызыксыну уятырга тырыша. Үзләренең дошманлык эшчәнлегендә вербовкалар еш кына зур тормыш тәҗрибәсе, ныклы тормыш позициясе булмаган, интернетта ярдәм эзләүче, шулай ук проблемалы яки кризис шартларында булган яшь кешеләргә юнәлдерелә.

Еш кына диверсияләр һәм террорчылык актларын кылу өчен җинаятьчеләр матди кызыксыну кулланалар. Тәҗрибәле вербовщик, аккаунтларны өйрәнеп, акчага мохтаҗ кешеләрне эзли. Әхлакый-әхлакый принциплар белән һәм хокукка каршы гамәлләр кылырга әзер булган патриотизм булмау белән шәхес кызыксыну тудыра. Аларга билгеле бер гамәлләр өчен финанс чараларын тәкъдим итә алалар, мәсәлән, "Молотов коктейле" белән шешәне дәүләт учреждениесенә ташларга, ялгыз пикетка чыгарга, әйләнешкә тыелган шартлаткыч матдәләр компонентларын күчерергә һ.б. Катнаштыру процессында акчасыз исәп-хисап яки криптовалюта буенча, киләчәктә әлеге җинаятьне кылуга яраклылык дәрәҗәсен тикшерү максатыннан, вак йөкләмә башкарырга тәкъдим итә алалар.

Тагын да ачыграк ысуллар да кулланыла ала. Шулай итеп, җинаятьчеләр укымышлы кешеләргә акрынлап "акыллы, уйлый торган" кешегә Россия "ирекле халыкларны" буйсындыру максаты белән ерткычларча сәясәт алып баруы турында төрле тенденцияле материаллар ыргытырга йогынты ясый. Җинаятьчеләр кызгану һәм кызгану хисендә уйнап, кешеләрне үзләренә кирәкле реакцияләргә этәрә.

Халык санын алуда кеше безнең ил үткәргән сәясәтнең, махсус хәрби операция максатларының дөреслегенә шик белдерә башлау белән, вербовщик белән теләктәшлек белдерә яки теләктәшлек белдерә башлый (ул Украина, Польша, Молдавиядән гади кеше булып чыкты), явыз ниятле кеше "көч кулланып ярдәм күрсәтү", "вак хезмәт күрсәтү", "мәсьәләләрне хәл итүдә ярдәм итү" артыннан шундый затка мөрәҗәгать итә, "мөһим биремне үтәүгә" кадәр. «Син безне хупладың, моның өчен җаваплылык та баса ала - сездә бит анда диктатура. Сине утыртырга мөмкиннәр, ахыргача барырга туры киләчәк. Хәзер син безнең белән".

Әгәр вербовщиклар корбанны идеологик яки финанс нигезендә хокукка каршы гамәлләр кылуга күндерә алмасалар, компрометацияләүче материаллар эшкә җигелергә мөмкин, мәсәлән, шәхси характердагы, алар белән кеше кайчандыр кем беләндер уртаклашкан, ябык язышуда булса да.

      Вербовка белән махсус өйрәтелгән, яхшы әзерләнгән, психологик алымнарны - манипуляцияләр техникасын, внушение техникасын белгән кешеләр шөгыльләнә. Шуңа күрә аларга каршы тору шактый катлаулы, вербовщикны вакытында танырга һәм аның белән аралашуны киметергә кирәк.

Вербовщик билгеләре:

• дусларча хат алыша:
• мактый, комплиментлар ясый, ярдәм итә һәм әңгәмәдәшенә кайгыртуын күрсәтә;
• әңгәмәдәш шәхесенә һәм аның проблемаларына артык кызыксыну күрсәтә, ярдәмне имитацияли;
• психологик һәм физик сыйфатларны бәяли, матди хәл белән кызыксына;
• әңгәмәдәшне «бик мөһим эшләр» башкару белән шөгыльләнүче ниндидер яшерен «бергәлеккә " кертәм дип ышандыра, бергәлек әгъзалары-сайланган кешеләр;
• һәрбер сорауга алдан әзерләнгән җаваплары бар.

Вербовщиклар йогынтысына эләгүче затларның характеристикасы.

Вербовщикларга үзара хезмәттәшлек итү һәм җинаятьчел эшчәнлеккә түбәндәге категория затларны җәлеп итү җиңелрәк:

• оппозицион хәрәкәтләр Тарафдарлары, радикаль карашлар һәм идеология Тарафдарлары;
• иҗтимагый иминлеккә һәм хокук тәртибенә каршы җинаятьләр кылырга әзер булган бәйле гражданнар (наркоманнар, игроманнар, алкоголиклар, «закладчылар» һ. б.), идеологик мотивлар буенча яисә акчалата бүләкләү өчен дәүләт хакимияте вәкилләренә каршы җинаятьләр кылырга әзер;
• җинаять кылу урланган акчаларны кире кайтаруга китерәчәк дип ялгыш уйлаган мошенниклык гамәлләре корбаннары;
•  тотрыксыз психоэмоциональ халәттә булган затлар (стресс, өмет өзелү, ялгызлык, акчасызлык, депрессия);
•  яшүсмер. Кеше никадәр яшьрәк булса, ул тыштан йогынтыга шулкадәр күбрәк бирелүчән, үз тирәлеген һәм Интернетны өйрәтүче мохит буларак кабул итә.;
•  үз-үзен тиңләштерүләрен билгеләмәгән, халык арасыннан, «соры масса» дан аерылып чыгу, әһәмиятле һәм «яшерен» җәмгыятькә, хәрәкәткә катнашы булу теләге булган яшь кешеләр;
• олы яшьтәге ялгыз кешеләр, алар үзләренең ышанучанлыклары һәм
• тәнкыйди фикер йөртә белмәү яки мөмкин булмау нинди дә булса йөкләмәләрне яки биремнәрне үти, аларны куллануларын аңламыйча.
• яшүсмер. Кеше никадәр яшьрәк булса, ул тыштан йогынтыга шулкадәр күбрәк бирелүчән, үз тирәлеген һәм Интернетны өйрәтүче мохит буларак кабул итә.;
•  үз-үзен тиңләштерүләрен билгеләмәгән, халык арасыннан, «соры масса» дан аерылып чыгу, әһәмиятле һәм «яшерен» җәмгыятькә, хәрәкәткә катнашы булу теләге булган яшь кешеләр;
• олы яшьтәге ялгыз кешеләр, алар үзләренең ышанучанлыклары һәм
• тәнкыйди фикер йөртә белмәү яки мөмкин булмау нинди дә булса йөкләмәләрне яки биремнәрне үти, аларны куллануларын аңламыйча.

Вербовкаларга каршы тору ысуллары.

Вербовщикларга каршы мошенниклар кебек үк ысуллар белән каршы торырга мөмкин. Шул ук вакытта шуны истә тотарга кирәк, мошенниклар күрсәтмәләре буенча акчалардан мәхрүм ителергә, үз гаиләңнең финанс иминлеген куркыныч астына куярга мөмкин. Ә вербовщиклар күрсәтмәләре буенча илнең иминлеген куркыныч астына куярга, иректән, хәтта гомердән дә мәхрүм ителергә мөмкин.

Интернет челтәрендә яллаучыларның (яки мошенникларның) игътибарын үзенә җәлеп итмәс өчен гади кагыйдәләрне үтәргә һәм үтәргә кирәк:

• социаль челтәрләрнең шәхси битләрендә һәм мессенджерларның аккаунтларында яшәү урыны, эше, укуы турында мәгълүматны, үз шәхси мәгълүматларын һәм туганнарының мәгълүматларын урнаштырмаска;
• шәхси фотографияләргә, язмаларга керү мөмкинлеген чикләргә, яхшы таныш кешеләр даирәсенә генә керү мөмкинлеген калдырырга;
• таныш булмаган кешеләр белән хат алышмаска, артык активлык һәм кызыксыну күрсәтүчеләргә аеруча сагаеп карарга, шулай ук кыска вакыт эчендә акча эшләүнең җиңел һәм тиз ысулын тәкъдим итәргә;
• җиңел акча эшләү, проблемаларны хәл итү турындагы теләсә нинди тәкъдимгә тискәре җавап бирергә һәм алга таба язышуны өзәргә;
• вербовкага аз гына шик булганда, «кара исемлек» опциясеннән файдаланып, аралашуны туктатырга, «блокларга», «зарланырга», әгәр таныш булмаган кеше хәбәрләр белән "атака" ны дәвам итсә;
• шәхесне таныклаучы документларның (паспорт, ИНН, машина йөртү таныклыгы) фотосын җибәрмәскә, әңгәмәдәшнең әзер сценарие буенча видеомөрәҗәгатьне яздырмаска һәм җибәрмәскә;
• һәркем өчен мөмкин булган форумнарда, төркемнәрдә, чатларда бәхәсле һәм бертөрле булмаган фикерләрдән тыелып калырга (вербовщиклар бәхәсләр тудыручы темаларга кешеләрнең игътибарын җәлеп итә һәм үзләре дә актив рәвештә «утка май өсти»);
• үзеңдә «күзәтүче» күнекмәсен булдырырга, тәнкыйди фикер йөртергә, янауларга бирешмәскә, мәгълүматны тикшерергә һәм яңадан тикшерергә;
• банк карталары, счетлары, салым түләүченең шәхси кабинетыннан, дәүләт хезмәтләре порталында белешмәләрне өченче затларга тапшырмаска;
• банк карталарының билгесез счетларына акчаларны күчермәскә, шул исәптән телефоннарның абонент номерлары счетларын кемнең дә булса үтенече буенча тулыландырмаска, киләчәктә зыян күрүчеләрне экстремистик юнәлештәге җинаятьләр кылуга этәрүче мошенниклар корбаны булмас өчен;
• әгәр дә сез вербовка корбаны булсагыз, шул исәптән сезгә янаулар һәм куркытулар килә башласа, туганнарыгыз һәм якыннарыгызга ярдәм сорап мөрәҗәгать итсәгез, әгәр дә вәзгыять куркыныч булып күренсә, тормыш өчен куркыныч бар икән, хокук саклау органнарына мөрәҗәгать итәргә кирәк.