Рәсми булмаган эш һәм хезмәт мөнәсәбәтләрен легальләштерү
Рәсми булмаган эш һәм хезмәт мөнәсәбәтләрен легальләштерү
Хәзерге вакытта эшчәнлекнең теге яки бу төрләрен гамәлгә ашыручы гражданнарның билгеле бер саны эш бирүче белән хезмәт һәм гражданлык-хокукый мөнәсәбәтләрдә тормаган, шулай ук эшмәкәр статусына ия булмаган хәл барлыкка килде.
Сер түгел, кайбер эш бирүчеләр салым һәм башка мәҗбүри түләүләрдән экономияләү һәм качу максатыннан, хезмәткәрне кабул итеп, аңа хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерүдән баш тарталар, ягъни аңа легаль булмаган рәвештә эшләргә тәкъдим итәләр. Һәм күп кенә хезмәткәрләр рәсми рәсмиләштерүсез эшләргә өстенлек бирәләр. Телдән килешүгә нигезләнгән мондый хезмәт мөнәсәбәтләренә рәсми булмаган мәшгульлек билгеләмәсе бирелгән.
Ни өчен гражданнар рәсми булмаган эшкә күчәләр? Биредә берничә төп сәбәп бар: халыкның түбән хокукый культурасы, килешү формасы буенча урнаша алмау (зур конкуренция, аз хезмәт хакы, эш бирүченең салым түләргә теләмәве), җайлы эш графигы, өстәмә керем, җитәкчелек яки коллектив күзәтүе астында эшләргә теләмәү, югары белем, квалификациясез эшкә урнашу.
Яшьләр рәсми булмаган мәшгульлеккә омтыла, чөнки монда белем булмау, эш тәҗрибәсесез урнашу мөмкин булмау, шулай ук укуны һәм башка эшчәнлекне берләштерү авырлыгы тәэсир итә.
Шулай итеп, хезмәт базарының рәсми булмаган секторы барлыкка килә, анда эшчеләр социаль һәм хокукый яклау мөмкинлегеннән мәхрүм ителгән диярлек.
Эш бирүче хезмәт килешүен рәсмиләштерүдән баш тартканда тискәре нәтиҗәләр исемлеге шактый зур, бу:
- түләнмәгән больницалар һәм отпусклар (еллык отпуск, студентларга уку ялы, кулланылмаган ял көннәре өчен акчалата компенсация);
- төнге эш өчен, өстәмә эш өчен, бәйрәм көннәрендә эш өчен өстәмә түләү булмау;
- вакытлыча эшкә яраксызлык, декрет ялы, бала карау буенча отпуск вакытында эш урынын саклау гарантиясе булмау;
- банк кредиты яки виза алудан баш тарту һ. б.
«Соры» хезмәт хакы алып, хезмәткәр торак сатып алу өчен социаль яки милек салымы яки уку һәм дәвалау өчен социаль салым ташламасы алу, торак субсидиясеннән файдалану, лаеклы пенсия рәвешендә картлык көнендә лаеклы тәэмин ителешкә өметләнү мөмкинлегеннән мәхрүм ителә.
Эш бирүчеләрнең ялланган эшчеләрнең керемнәренә салымнар һәм иминият взнослары түләүдән качуын дәүләт акчаларын урлау дип карарга мөмкин, алар резерв буларак эш итүче социаль фондларны тулыландырырга һәм гомумән социаль өлкәдә тотрыклылыкка китерергә тиеш.
Нәкъ менә хезмәт мөнәсәбәтләрен легальләштерү "ялкынлы" мәшгульлеккә каршы көрәшнең тәвәккәл чарасы булып тора.
Хезмәт хакын түләмәү яки минималь хезмәт хакыннан түбәнрәк түләү очраклары, конвертларда түләүләр, язма рәвештә рәсмиләштерелмәгән хезмәт килешүләре, шулай ук хезмәт законнарын бозу очраклары турында теләсә кайсы граждан «кайнар линия " телефоннары аша мөрәҗәгать итә ала:
8 (84347) 3-05-69 яки 8 (84347) 3-00-64
Дүшәмбе-җомга 8.00-17.00
Төшке аш 12.00-13.00 сәгатьләрдә
Шулай ук рәсми булмаган мәшгульлек фактлары турында сез «Халык контроле» дәүләт мәгълүмат системасына мөрәҗәгать итеп хәбәр итә аласыз.