Ришвәт алу өчен җаваплылык

Ришвәт алу өчен җаваплылык

Коррупцион хокук бозулар кылган өчен гражданнар Россия Федерациясе законнары нигезендә җинаять, административ, гражданлык-хокукый һәм дисциплинар җаваплылык тоталар.

Коррупциячел хокук бозулар өчен җинаять җаваплылыгы мәсьәләләрен карап чыгыйк.

Россия Федерациясе Җинаять кодексында ришвәт алган өчен дә, ришвәт биргән өчен дә 15 елга кадәр иректән мәхрүм итүгә кадәр җинаять җаваплылыгы каралган. Ягъни закон каршында ришвәт алучы зат кына түгел, ришвәт бирүче яки ришвәт бирүченең кем исеменнән ришвәт алучыга тапшырыла торган зат та җавап бирә. Ришвәт арадашчы аша тапшырылса, ул шулай ук ришвәт бирүдә булышлык иткән өчен җинаять җаваплылыгына тартылырга тиеш.

Ришвәтчелек төшенчәсе җинаятьләрнең ике төрен үз эченә ала: ришвәт алу (РФ Җинаять кодексының 290 нчы маддәсе) һәм ришвәт бирү (РФ Җинаять кодексының 291 нче маддәсе). Аларга якын җинаятьләр - коммерцияле сатып алу (РФ Җинаять кодексының 204 маддәсе) һәм ришвәт яки коммерцияле сатып алу провокациясе (РФ Җинаять кодексының 304 нче маддәсе).

Җинаять (ришвәт алу) составы ришвәт кайчан кабул ителгәненә карамастан тиешле гамәлләр башкарылганчы яки үтәлгәннән соң, шулай ук ришвәт бирүче белән ришвәт алучы арасында алдан килешү булганмы - юкмы икәнлегенә карамастан булачак. Җаваплылыкны авырлаштыра торган шартлар булмаганда ришвәт бирү биш йөз мең сумга кадәр штраф белән, яисә бер елга кадәрге чорда хөкем ителгән кешенең хезмәт хакы яки башка кереме күләмендә, яисә биш тапкырдан утыз тапкырга кадәр ришвәт күләмендә, яисә билгеле бер вазифаларны биләү яки билгеле бер эшчәнлек белән өч елга кадәр яки аннан башка шөгыльләнү хокукыннан мәхрүм итеп, ике елга кадәр төзәтү эшләре белән җәзалана яки өч елга кадәр мәҗбүри эш белән, яки ике елга кадәр ирегеннән мәхрүм итү, биш тапкырдан ун тапкырга кадәр ришвәт күләмендә штраф салу яки андыйсыз.

Җаваплылыкны авырлаштыра торган шартлар булганда (аеруча зур күләмдә законсыз гамәлләр (гамәлсезлек) кылган өчен вазифаи затка ришвәт бирү, алдан килешү буенча яки оешкан төркем тарафыннан бер төркем кеше тарафыннан), ришвәт бирү ике миллионнан дүрт миллион сумга кадәр штраф белән җәзалана, яки хөкем ителгән кешенең хезмәт хакы яки башка кереме күләмендә ике яшьтән дүрт яшькә кадәр, яисә җитмеш тапкырдан алып туксан тапкырга кадәр ришвәт күләмендә, билгеле бер вазифаларны биләү яки ун елга кадәр билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан мәхрүм ителеп, яисә сигез елдан алып унбиш елга кадәр ирегеннән мәхрүм ителеп, җитмеш тапкырга кадәр ришвәт күләмендә штраф салынып, билгеле бер вазифаларны биләү яки ун елга кадәр яки аннан башка билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан мәхрүм ителеп.

Ришвәт бирү арадашчы ярдәмендә башкарыла ала. Ришвәт алуда арадашчылык булып ришвәт тапшыруга юнәлдерелгән гамәлләр башкару таныла: ришвәт предметын турыдан-туры тапшыру, мондый тапшыру өчен шартлар тудыру. Ришвәт алуда арадашчының җаваплылыгы, бу өчен арадашчы ришвәт бирүчедән (ришвәт алучыдан) бүләк алганмы яки алмаган булуына карамастан, килә.

Әгәр ришвәт вазифаи затка арадашчы аша тапшырыла икән, мондый арадашчы ришвәт бирүдә ярдәм итү өчен җаваплылыкка тартыла.

Шунысын да билгеләп үтәргә кирәк, ришвәт биргән кеше, әгәр булган булса, җинаять җаваплылыгыннан азат ителә:

а) вазифаи зат тарафыннан ришвәт алу;

б) әгәр кеше үз теләге белән җинаять эше кузгатырга хокуклы органга ришвәт бирү турында хәбәр итсә;

в) әгәр кеше җинаятьне ачуга һәм (яки) тикшерүгә актив ярдәм иткән булса;

Шуны белергә кирәк: ришвәт алу җәмгыять өчен иң куркыныч вазифа җинаятьләренең берсе, бигрәк тә әгәр ул аеруча зур күләмдә, алдан килешү буенча кешеләр төркеме яки оешкан төркем тарафыннан кылынган булса, ришвәт алу белән бәйле.

Ришвәт алу өчен җинаять җаваплылыгын авырлаштыручы шартлар::

- вазифаи затның законсыз гамәлләр (гамәлсезлек)өчен ришвәт алуы;

- Россия Федерациясе дәүләт вазыйфасын яки Россия Федерациясе субъекты дәүләт вазыйфасын биләүче зат, шулай ук җирле үзидарә органы башлыгы тарафыннан ришвәт алу;

- алдан килешү буенча яки оешкан төркем тарафыннан ришвәт алу;

- ришвәт алу;

- зур күләмдә ришвәт алу (акча суммасы, кыйммәтле кәгазьләр, башка милек яки милек характерындагы файдалар 150 мең сумнан артык зур күләмдә таныла).

- аеруча зур күләмдә ришвәт алу (аеруча зур күләмдә акча суммасы, кыйммәтле кәгазьләр, башка милек яки милек характерындагы файдалар бәясе таныла, алар 1 миллион сумнан артып китә).

Ришвәт алу өчен иң йомшак җәза-штраф, ә иң катысы - 15 елга кадәр ирегеннән мәхрүм итү. Моннан тыш, ришвәт алган өчен билгеле бер вазифаларны биләү яки билгеле бер эшчәнлек белән шөгыльләнү хокукыннан мәхрүм итәләр (РФ ҖК 290 маддәсенең 1 өлеше буенча өч елга кадәр, РФ ҖК 290 маддәсенең 6 өлеше буенча 15 елга кадәр).

Шулай итеп, ришвәт ярдәмендә яхшылык, өстенлекләр алырга, бәладән качарга тырышу җинаять эзәрлекләү һәм җәзага китерә.

Татарстан Республикасы Дәүләт алкоголь инспекциясенең Чистай территориаль органы