Рәсми булмаган мәшгульлек: эш бирүче һәм хезмәткәр өчен хезмәт килешүе булмауның нәтиҗәләре
Хәзерге вакытта мәшгульлекне легальләштерү һәм хезмәткә түләүнең яшерен формалары, хезмәт хакы дәрәҗәсен күтәрү һәм аны вакытында түләү өчен шартлар тудыру мәсьәләләре социаль-хезмәт мөнәсәбәтләре өлкәсендә төп бурычларның берсе булып кала.
Кайбер эш бирүчеләр, экономияләү һәм салым һәм башка мәҗбүри түләүләрдән качу максатларында, хезмәткәрне кабул итеп, аңа хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерүдән баш тарталар. Моннан тыш, күп кенә хезмәткәрләр дә рәсми рәсмиләштермичә, ягъни фактта теге яки бу эшчәнлек төрләрен гамәлгә ашырып эшләүне өстен күрәләр, эш бирүче белән хезмәт мөнәсәбәтләрендә дә, гражданлык-хокукый мөнәсәбәтләрдә дә тормыйлар.
Формаль булмаган эшләргә ризалашып, эшче куркыныч астына куя:
- хезмәт хакын киметеп алу;
эш бирүче белән теләсә нинди конфликт очрагында хезмәт хакы алмау;
отпуск акчаларын алмаска яки бөтенләй ялга бармаска;
- хезмәткә сәләтсезлек кәгазе өчен түләү алмау;
- эшсезлек буенча пособиене тулы күләмдә ала алмау;
- хезмәт килешүендә каралган социаль гарантияләрдән тулысынча мәхрүм ителергә (бала карау буенча пособие, Штатларны кыскарту буенча эштән азат ителгән очракта ял пособиеләре һ. б.);
- производствода бәхетсезлек очрагын тикшерүдән баш тарту;
- эштән киткәндә исәп-хисапны алып булмый.
Моннан тыш, хезмәткәрнең хезмәт хакыннан пенсия түләүләре башкарылмаячак. Бу вәзгыятьнең күңелсезлеген кеше пенсиягә чыкканда тагын да кискенрәк тоячак.
Эш бирүчеләр өчен «соры» хезмәт хакы түләү, хезмәткәрләр белән тиешенчә хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштермәү эш бирүче тарафыннан «янга калдырылган» акчаларны түләү һәм зур штрафлар рәвешендә административ җаваплылык белән яный.
2025 елның 1 гыйнварыннан легаль булмаган мәшгульлек фактлары ачыкланган эш бирүчеләрнең һәркем өчен мөмкин булган реестрын алып бару кагыйдәләре расланды һәм гамәлдә. Реестрдагы белешмәләр Рострудның рәсми сайтында урнаштырылырга тиеш. Реестрга язма кертү өчен нигез булып РФ КоАП 5.27 маддәсенең 4 өлеше нигезендә хезмәт шартнамәсен рәсмиләштерүдән яки эш бирүче белән хезмәт мөнәсәбәтләрен җайга сала торган гражданлык-хокукый шартнамә төзүдән читләшү турында Административ хокук бозу турындагы эш буенча законлы көченә кергән карарның булуы тора.
Шәхси эшмәкәрләрнең яисә оешмаларның Роструд реестрына эләгүе контрольлек итүче органнарның планнан тыш тикшерүләре, югары административ штрафлар, субсидияләр, грантлар, ташламалы кредитлар, салым преференцияләре алуга чикләүләр, дәүләт сатып алуларында катнашуны тыю белән яный.
Реестрны төзү хезмәт базарының үтә күренмәлелеген һәм эш бирүчеләр турында мәгълүматның һәркем өчен ачык булуын арттыруга юнәлдерелгән. Эш эзләүчеләр алдан ук компаниянең намуслылыгын бәяли һәм эшкә урнашу турында уйланылган карар кабул итә алачак.
Легаль булмаган мәшгульлек күренешләрен бары тик хезмәт мөнәсәбәтләрендә катнашучыларның үзләре - хезмәткәрләр һәм эш бирүчеләр ярдәмендә генә тулысынча бетерергә мөмкин, бу эшнең нәтиҗәлелеге аларның гражданлык позициясенә бәйле.
Эш бирүче хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсмиләштерүдән баш тарткан, хезмәткә түләү буенча бурыч булган, хезмәткә түләүнең минималь күләменнән түбәнрәк түләнгән, шулай ук хезмәт законнарын башка төрле бозган очракта, сез «Кайнар линия»телефоннары буенча мөрәҗәгать итә аласыз:
8(84347) 3-05-69 яисә 8 (84347) 3-00-64
Дүшәмбе-җомга 8.00-17.00 сәгатьләрдә
Төшке аш 12.00-13.00 сәгатьләрдә
Хөрмәтле эш бирүчеләр, сезне үз эшчәнлегегезне Россия Федерациясенең гамәлдәге законнары нигезендә башкарырга чакырабыз.