Халыкның нормаль мәшгульлеге һәм аның нәтиҗәләре.
Нефть белән тәэмин итү - ул телдән килешүгә нигезләнгән хезмәт мөнәсәбәтләре, язма хезмәт килешүе төземичә, хезмәт базарының формаль булмаган секторы, анда эшләүчеләр социаль һәм хокукый яклау мөмкинлекләреннән мәхрүм диярлек.
Хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсми рәвештә рәсмиләштермичә эшкә риза булып, ялланган хезмәткәр социаль һәм хокукый яклау мөмкинлегеннән мәхрүм диярлек, низаглы хәлләр килеп чыккан очракта, эш бирүче тарафыннан элек билгеләнгән килешүләрне бозу зәгыйфьләнә.
Хезмәт мөнәсәбәтләре бу очракта тотрыксызлыкның югары өлеше белән характерлана, иртәгесе көнгә ышаныч булмау, һөнәри үсеш перспективалары һәм киләчәктә социаль гарантияләр бирү.
Формаль булмаган мәшгульлекнең төп чагылышлары түбәндәгеләр:
- хезмәткәр белән хезмәт мөнәсәбәтләрен язма рәвештә рәсмиләштермәү;
- хезмәт өчен түләгәндә, соры схемалар һәм исәп-хисаплар булу;
- иминият кертемнәрен түләүдән качу;
- гражданлык-хокукый характердагы килешүләр белән хезмәт мөнәсәбәтләрен алмаштыру.
Еш кына, социаль түләүләрдән качу өчен, эш бирүче, хезмәткәрнең хокукый наданлыгыннан файдаланып, хезмәт килешүе рәвешендә граждан-хокукый характердагы килешү төзи, оешма хезмәткәрләрен шәхси эшмәкәр сыйфатында эшләргә мәҗбүр итә.
Шунысын да истә тотарга кирәк, хезмәт хакын түләгәндә эш бирүче һәр хезмәткәргә язма рәвештә хәбәр итәргә тиеш:
тиешле чорда аңа тиешле хезмәт хакының состав өлешләре турында;
- эшчегә исәпләнгән башка суммалар, шул исәптән эш бирүченең хезмәт хакын түләүнең билгеләнгән вакытын, отпуск түләүен, эштән азат ителгәндә түләүләрне һәм (яки) хезмәткәргә тиешле башка түләүләрне бозган өчен акчалата компенсация күләме турында;
- җитештерелгән тоткарлыкларның зурлыгы һәм нигезләре турында;
- түләнергә тиешле гомуми акчалата сумма турында.
Икътисадның рәсми булмаган секторында хезмәт катнашуы киләчәктә хезмәткәр өчен зур проблемалар китерә:
- Производствода, һөнәри авыруда яки инвалидлыкта бәхетсезлек очрагында иминият очрагы килеп чыкса, хезмәткәр вакытлыча эшкә сәләтсезлек буенча пособие түләүдән, иминият түләүеннән һәм зыян күрүченең медицина һәм социаль реабилитациясенә өстәмә чыгымнарын каплаудан мәхрүм ителә;
- Эшче үзен түләүле хастаханә кәгазьләрен алу, йөклелек һәм бала табу буенча отпуск рәсмиләштерү, 3 яшькә җиткәч баланы карау, эшсезлек буенча пособие һәм штатны кыскарту буенча эштән китү буенча ял пособиесе алу мөмкинлегеннән мәхрүм итә;
- Хезмәткәр торак сатып алу, укыту һәм дәвалау, банктан кредит алу өчен физик затларның керемнәренә салым буенча милек яки социаль салым ташламасын ала алмый;
- Хезмәт мөнәсәбәтләрен рәсми рәсмиләштермичә пенсия стажына кертелмәячәк, нәтиҗәдә киләчәктә пенсиянең түбән күләменә китерәчәк;
- Картлык буенча хезмәт пенсиясен вакытыннан алда алу максатында кайбер категория хезмәткәрләр өчен билгеләнгән ташламалы хезмәт стажы исәпләнми.
Шуңа бәйле рәвештә, иң беренче чиратта, хезмәткәрләр үзләре рәсми эшкә урнашу, барлык эш шартлары, шул исәптән хезмәт хакы күләме дә язылган хезмәт килешүе төзү белән кызыксынырга тиеш. Бу очракта гына хезмәт законнары биргән барлык гарантияләргә өметләнергә һәм хокукларны кысу булмаячагына ышанырга мөмкин.
Эшчеләргә шуны истә тотарга кирәк: физик затларның керемнәренә салым түләү бурычы гражданнарның үзләрендә ята һәм эш бирүченең ниндидер сәбәпләр аркасында аны күчермәве, хезмәткәрләрне мондый салымны үзләре декларацияләү һәм түләү бурычыннан азат итмәве.
Рәсми булмаган мәшгульлек фактлары, рәсми булмаган хезмәт хакы түләүләре, Спас муниципаль районы территориясендә эшчәнлек алып баручы предприятиеләр һәм оешмалар хезмәткәрләренә хезмәт хакы тоткарлану мәсьәләләре буенча сез «Халык контроле» дәүләт мәгълүмат системасына мөрәҗәгать итү аша, шулай ук «кайнар линия» телефоннары буенча хәбәр итә аласыз: 8(84347) 3-05-69 яки 8(84347) 3-00-64.
Дүшәмбе-җомга 8.00-17.00
Төшке аш өчен тәнәфес 12.00-13.00 сәгатьләрдә