ТЕРРОРЧЫЛЫККА КАРШЫ КУРКЫНЫЧСЫЗЛЫК БУЕНЧА БЕЛЕШМӘЛЕК

ТЕРРОРЧЫЛЫККА КАРШЫ КУРКЫНЫЧСЫЗЛЫК БУЕНЧА БЕЛЕШМӘЛЕК

• Шикле кешеләргә, әйберләргә, теләсә нинди шикле әйберләргә игътибар итегез. Барлык шикле хокук саклау хезмәткәрләренә хәбәр итегез.
• Бигрәк тә сезон буенча киенмәгән кешеләргә игътибар итегез (әгәр дә сез җәйдә күлмәк яки калын куртка кигән кешене күрсәгез - сак булыгыз - мондый кием астында террорчылар ешрак бомба яшерәләр, аннан ерак тору һәм хокук саклау органнары хезмәткәрләренең игътибарын җәлеп итү яхшырак).
• Зур сумкалар һәм чемоданнар булган кешеләрдән сакланыгыз, аеруча алар мондый күренеш өчен яраксыз урында булса.
• Игътибарлы булыгыз, шикле кешеләрнең билгеләрен, аларның йөзләрен, киемнәрен һәм татуировкаларын, сөйләм үзенчәлекләрен истә тотарга тырышыгыз, аларны үзегез туктатырга тырышмагыз - сез аларның беренче корбаны була аласыз.
• Әгәр дә сез шикле кешедән ераклаша алмыйсыз икән, аның йөзен күзәтегез (белгечләр әйтүенчә, терактка әзерләнгән җинаятьче гадәттә бик тупланган, иреннәр нык кысылган яки намаз укыган кебек әкренләп хәрәкәт итәләр).
• Беркайчан да чит кешеләрдән пакетлар һәм сумкалар алмагыз.
• Эвакуация планы белән танышу, бинадан резерв чыгу кайда икәнен белү.
• Әгәр шартлау, янгын булса, сез көчле тавыш һәм кычкырулар ишетәсез - шунда ук эвакуациягә керегез. Бу күршеләрне кисәтегез, документлар һәм акча китерегез. 
• Киткән бүлмәгә җаваплы кешеләр рөхсәтеннән соң гына кайтыгыз.
• Эвакуация башлану турында җитәкчелек яки хокук саклау органнарыннан хәбәр алгач, тынычлыкны саклагыз һәм аларның командаларын ачык эшләгез.
• Нәрсә генә булмасын, паникага бирелмәскә тырышыгыз.

ШАРТЛАТКЫЧ ҖАЙЛАНМА БУЛЫРГА МӨМКИН ШИКЛЕ ӘЙБЕРНЕ АЧЫКЛАУ

• Әгәр дә ачылган әйбер сезнеңчә ул урында булырга тиеш түгел икән, бу фактны игътибарсыз калдырмагыз.
• Җирдә яткан әйберләрне урамда тибмәгез.
• Әгәр дә сез онытылган яки хуҗасыз әйбер тапсагыз, якын кешеләрдән сорашыгыз. Хуҗасыз әйберләрне сайламагыз, алар нинди генә кызык булмасын. Аның кем булуын һәм аны кем калдыра алуын ачыкларга тырышыгыз. Хуҗасы билгеләнмәгән булса, шунда ук башлыкка, оператив кизү торучыга табыш турында хәбәр итегез, хокук саклау органнарына хәбәр итегез.
• Шикле пакет, тартма, башка әйбер эченә карарга тырышмагыз, кагылмагыз, хәрәкәт итмәгез, ачылган әйберне ачмагыз - бу аларның шартлавына, күпсанлы корбаннарына һәм өзелүенә китерергә мөмкин.
• Предметны ачыклау вакытына бикләгез.
• Кешеләр табыштан мөмкин кадәр ераклашсын өчен кулдан килгәннең барысын эшләргә тырышыгыз. Куркынычсыз дистанцияне үзегез бетерегез.
• Оператив тикшерү төркеменең килүен көтегез (онытмагыз, сез бик мөһим шаһит). Онытмагыз: предметның тышкы кыяфәте аның чын максатын яшерә ала. Шартлаткыч җайланмалар өчен камуфлаж буларак иң еш кулланыла торган көнкүреш әйберләре: сумкалар, сумкалар, тартмалар, уенчыклар һ. б.

ТЕРРОРЧЫЛЫК АКТЫ ЯНАГАНДА ГАМӘЛЛӘР

• Бигрәк тә кешеләр күп җыелган урыннарда булганда, тирә-юньдәге хәлне һәрвакыт контрольдә тотыгыз.
• Әзерләнә торган теракт турында белгәч, шунда ук хокук саклау органнарына хәбәр итегез.
• Әгәр дә кинәт куркынычсызлык һәм хокук саклау көчләре көчәя башласа, кызыксынмагыз, икенче якка барыгыз, ләкин йөгермәгез, сезне дошман өчен ялгышмаслар.
• Шартлау яки атыш башланганда, кичекмәстән җиргә егылыгыз, каплау астына (бордюр, сәүдә палаткасы, машина һ.б.). Күбрәк куркынычсызлык өчен башыгызны кулларыгыз белән каплагыз.
• Сез халык арасында булганда паника барлыкка килгәч:
• зур һәм зур сумкалы кешеләр арасыннан ераграк булырга тырышыгыз;
• ничек кенә булмасын аякта тотарга тырышыгыз;
• кулларыгызны кесәгездә тотмагыз;
• хәрәкәтләнеп, аякларыгызны мөмкин кадәр югарырак күтәрегез;
• әгәр дә берәр нәрсә ташланса, күтәрү өчен иелмәгез;
• әгәр егылып төшсәгез, мөмкин кадәр тизрәк аякка күтәрелергә тырышыгыз, шул ук вакытта кулларыгызга таянмагыз (аларны кысалар яки сындыралар).
• әгәр торып булмый икән, бөгәрләнегез, башыгызны иңбашларыгыз белән каплагыз, ә кулларыгыз белән муеныгызны каплагыз. кешеләр белән шыгрым тулган бинага эләккәч, экстремаль вәзгыять туганда кайсы урыннарның аеруча куркыныч (пыяла ишекләр һәм бүлгеләр һ.б.), запас һәм авария юлларына игътибар итегез, аларга алдан ук юл бирегез;   зал почмакларында яки стена буйларында халык төркеменнән ышыклану җиңелрәк, ләкин аннан чыкканчы барып җитү катлаулырак.
•